Sąd Apelacyjny w Łodzi, wyrok z 22.10.2019 r., sygn. akt I ACa 1047/18. SA w składzie: Przewodniczący: Sędzia Anna Cesarz, Sędziowie: Krzysztof Depczyński, Joanna Walentkiewicz – Witkowska (spr.).
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 7 maja 2018 roku Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie oznaczonej sygnaturą I C 845/17 z powództwa:
A. K. i J. K. przeciwko (…) S.A. z/s w W. uwzględnił powództwo w całości i zasądził na rzecz powodów:
a) 198.130,22 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 17 lutego 2017r do dnia zapłaty,
b) 6417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwotę 5.400zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
Sąd ten ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 19 lutego 2007 roku A. K. i J. K. zawarli z pozwanym (…) S.A. w W. (w dniu zawarcia umowy pozwany prowadził działalność
gospodarczą pod (…) Bank S.A. z siedzibą w W.) umowę nr (…) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (…) waloryzowany kursem
(…). W. byli M. B. oraz T. B.. Kredyt został udzielony przez pozwanego w wysokości 357.800 zł – zgodnie z § 1 ust. 2 umowy, okres kredytowania został ustalony na 336 miesięcy. Cel kredytu został określony ogólnie, jako budownictwo mieszkaniowe (§ 1
ust. 1 umowy), zgodnie zaś z § 1 ust. 1A z przeznaczeniem na sfinansowanie przedpłat na poczet budowy i zakupu od dewelopera
lokalu mieszkalnego nr (…) oraz odrębnej własności lokalu użytkowego – garażu jednostanowiskowego nr (…), położonego przy ul.
(…) we W. oraz na pokrycie opłat kredytowych. Zgodnie z treścią umowy, załącznikami do umowy były wymienione na stronie
9/10 dokumenty: Harmonogram spłat, Taryfa prowizji i opłat bankowych mBanku, Oświadczenie o odstąpieniu od umowy kredytu.
Kredyt został oprocentowany – zgodnie z § 1 ust. 8 na dzień wydania decyzji kredytowej przez mBank oprocentowanie kredytu w
stosunku rocznym wynosiło 3,40%, marża mBanku wynosiła 1,30%”.
Pismem z dnia 25 stycznia 2017 roku powodowie jak również współkredytobiorcy złożyli oświadczenie o uchyleniu się od skutków
oświadczenia woli zawarcia umowy kredytu.
Pismem z dnia 2 lutego 2017 roku powodowie wezwali pozwanego do zwrotu kwoty 243.896,54 zł, uiszczonej na podstawie
nieważnej umowy kredytu. Pozwany nie spełnił żądania powodów.
Powodowie, do dnia skierowania do pozwanego Banku zarówno oświadczenia o uchyleniu się od skutków złożonego oświadczenia
woli zawarcia umowy kredytu, jak i skierowanego do pozwanego Banku przedsądowego wezwania do zapłaty uiścili na rzecz Banku
kwotę 243.896,54 zł. Kwota 198.130,22 złote stanowi sumę wpłaconych pozwanemu Bankowi kwot tytułem spłaty rat kredytu od
dnia zawarcia umowy i spłaty pierwszej raty w kwietniu 2007 do dnia 15 maja 2015 roku.
Oceniając zgromadzony w sprawie materiał Sąd przyjął, jako bezsporne, że zawarta umowa nie zawierała 2 stron – tych, na których
były umieszone istotne elementy umowy. Aby upewnić się czy umowa w kształcie załączonym do pozwu została przekazana jedynie
powodom, zażądał od pozwanego dostarczenia egzemplarza umowy, który znajduje się w posiadaniu Banku. Oba egzemplarze są
tożsame w treści.
W ustalonym stanie faktycznym Sąd uznał powództwo za zasadne.
Sąd I Instancji poddał analizie treść art. 69 ust. 1 prawa bankowego i przyjął, że do essentialia negotii umowy kredytu bankowego należy określenie kwoty kredytu i waluty kredytu, określenie oprocentowania i zasad jego zmiany, cel kredytu i wysokość prowizji. Zobowiązanie kredytobiorcy polega na spłacie wykorzystanej części kredytu wraz z odsetkami i zapłaty umówionej prowizji. W omawianej sprawie wartość kredytu wyrażona została we franku szwajcarskim, natomiast wypłata kredytu i ustalenie wysokości raty odnosiło się do złotych polskich. W tej sytuacji kredytobiorca nigdy nie spłaca nominalnej wartości kredytu, bowiem z uwagi na różnice kursowe zawsze będzie to inna kwota (kredyt uruchomiono w złotych, a nie we franku szwajcarskim).
Uruchomienie kredytu następowało w PLN według kursu kupna franka, natomiast spłata kredytu ustalana jest w oparciu o kurs sprzedaży – takie zastrzeżenia zawarte w umowie stanowi rodzaj ukrytej prowizji banku.
Umowy podlegają wykładni, można je interpretować, można spierać się o to, czy postanowienia umowne są dozwolone, czy też sprzeczne z przepisami prawa, mogą one być także nieważne. Jednak w każdym z tych przypadków mowa o postanowieniach umownych. W tej sprawie postanowień brak. Powodom nie został w chwili zawierania umowy doręczony regulamin udzielania kredytów.
Nie można również przyjąć, że oświadczenie o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli jest spóźnione. Powodowie wyjaśnili, że nie weryfikowali treści umowy po jej zawarciu, za wyjątkiem sprawdzenia najistotniejszych treści, dotyczących ich danych osobowych czy kwoty kredytu i danych nieruchomości. Dopiero na gruncie doniesień medialnych postanowili zweryfikować treść łączącej ich z pozwanym umowy – i dopiero w tym momencie dowiedzieli się o tym, że pozwany wprowadził ich w błąd.
Te wszystkie okoliczności doprowadziły do zasądzenia na rzecz powodów dochodzonej kwoty niekwestionowanej co do wysokości i prawidłowości wyliczenia. Odnośnie do odsetek Sąd przyjął, że zawarta umowa kredytu jest nieważna, zatem powodowie uiszczali raty kredytu nie będąc do tego zobowiązanymi, co czyni spełnione świadczenie nienależnym, zgodnie z art. 410 § 2 w związku z art. 405 Kodeksu cywilnego.
Sąd przyjął także, że klauzule regulaminu są nieodzownymi klauzulami umownymi albowiem postanowienia te kształtują prawa i obowiązki konsumenta – kredytobiorcy w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami oraz rażąco naruszając jego interesy. Jako sprzeczne z dobrymi obyczajami kwalifikowane są w szczególności wszelkie postanowienia, które zmierzają do naruszenia równorzędności stron umowy, nierównomiernie rozkładając uprawnienia i obowiązki między partnerami stosunku obligacyjnego.
Sąd zgodził się z twierdzeniem powodów, że Bank przyznał sobie prawo do jednostronnego określania wysokości rat kredytu i odsetek (opłat, prowizji) waloryzowanego kursem złotówki (lub franka). Jednocześnie prawo banku do ustalania kursu waluty w świetle zawartej przez strony umowy nie doznawało żadnych ograniczeń (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 14 maja 2015 r. I ACa 16/15). W umowie nie wskazano kryteriów kształtowania kursu.
Dlatego też roszczenie powodów w kontekście całości zgromadzonego materiału dowodowego Sąd I instancji uznał za zasadne.
Pozwany nie kwestionował wysokości wyliczeń i ich poprawności.
Sąd Apelacyjny w zważył:
Wywiedziona przez stronę pozwaną apelacja okazała się bezzasadna i podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. Zarzuty i
argumenty w niej zawarte nie zdołały podważyć prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu I instancji.
